Letonya Cumhuriyeti – Latvijas Republika
Litvanca: Latvija
Estonca: Lati
Almanca: Lettland
Fransızca: Lettonie
İspanyolca: Letonia
Rusça: Латвия
İsveççe: Latvia
Çince: 拉脫維亞
Japonca: ラトビア
Arapça: لاتفيا
Türkçe: Letonya
ÜLKE KODU: LV
TELEFON KODU: +371
İNTERNET ÜST SEVİYE ALAN ADI: .LV (.EU)
ZAMAN DİLİMİ: EET (UTC+2) EEST (UTC+3)
AĞIRLIK VE ÖLÇÜ BİRİMLERİ: Metrik
Letonya Cumhuriyeti 18 Kasım 1918’de kurulmuştur. Sovyetler Birliği (1940-1941) ve Nazi Almanyasının (1941-1945) işgal ve yönetimlerine rağmen 1920’den beri devamlı olarak bağımsız bir devlet olarak tanınmaktadır. 21 Ağustos 1991’de Letonya fiilen geçerli olan bağımsızlığını iyileştireceğini ilan etti, uluslar arası diplomatik bağlarını yeniden tesis etti ve Birleşmiş Milletlere katıldı. Letonya 1998’de Dünya Ticaret Örgütü’ne katıldı ve 2004’te Avrupa Birliği ve NATO’ya üye oldu.
“Latvija” ismi, Kurlandiyalılar, Selonyalılar ve Semigallianlarla birlikte bugünün Letonya insanının etnik çekirdeğini oluşturan dört Hint-Avrupa Baltık kavminden biri olan eski Latgalialılardan gelmektedir.
Arma
Letonya arması, Leton Devleti’nin geleneksel hanedanlık simgelerini ve milli kimliğini bir araya getiren niteliktedir. Üç yıldız, güneş, deniz ve meşe yaprakları Letonya’nın tarihi üç ana bölgesini temsil eder. Kurzeme ve Zemgale kırmızı bir aslanla simgelenirken Vidzeme ve Latgale ise gümüş bir Griffin ile betimlenmişlerdir.
Bayrak
Letonya’nın kestane-beyaz-kestane bayrağının tarihih 13. Yüzyılda Cesis yakınlarında meydana gelen bir savaşa kadar uzanır. Bir efsaneye göre, ölümcül şekilde yaralanan bir kabile şefini savaş alanından taşımak için kullanılmış beyaz bir çarşaftan doğmuştur. Askerleri, savaşçının iki tarafı kana bulanmış çarşafını, kendilerini zafere taşıyan bir bayrak misali olarak benimsemişlerdir.
Milli Tatil
18 Kasım, Letonya’nın 18 Kasım 1918’deki bağımsızlığına ithafen milli bayram olarak kutlanır.
Coğrafya
Letonya, Baltık Devletleri (Estonya, Letonya ve Litvanya) merkezindeki ülke olup Kuzey-doğu Avrupa’da, Baltık Denizi’nin doğu kıyısında yer almaktadır. Coğrafi koordinatları 57°00′ Kuzey paraleli ve 25°00′ Doğu meridyenleridir. Verimli ovalar ve orta yükseklikte tepeler barındırır ve arazinin büyük kısmı deniz seviyesinin 100 metreden daha az üstündedir. Geniş bir akarsu ağına sahiptir; binlerce göl ve yüzlerce kilometre uzunluğunda çam ormanları, kumullar ve kesintisiz beyaz kumsalla çizilmiş işlenmemiş bir kıyısı vardır.
1 km = 0.62 mil; 1 m = 39.37 inç
Bilgiler | Sayılar |
---|---|
Yüz ölçüm: | 64,589 km kare veya 24,937 mil kare |
Bölgeler: | Kurzeme, Zemgale, Vidzeme, Latgale. |
Toplam Milli Sınır Uzunluğu: | 1,862 km |
Letonya’nın Baltık kıyı şeridi uzunluğu: | 494 km |
En büyük gölü: | Lubāns, 80.7 km kare |
En derin gölü: | Drīdzis, 65.1 metre |
Letonya sınırları içindeki en uzun nehir: | Gauja, 452 km. |
Letonya toprakları içinden geçen en uzun nehir: | Daugava, toplam uzunluğu 1,005 km, 352 kilometresi Letonya toprakları içindedir. |
En yüksek noktası: | Gaiziņkalns, 311.6 metre |
Yer
Letonya, kuzeyde Estonya, doğuda Rusya, güneyde Litvanya ve batıda Baltık Denizi ile komşudur. Stratejik konumu dolayısıyla eski çağlardan beri uluslararası ticaret ve kültürel alış-verişin kesişim noktası niteliğinde bir bölgedir. Vikingler, Bizans’a ve Akdenize ulaşmak üzere Kehribar Yolu’nu Letonya toprakları içinden Daugava Nehri üzerinden geçmiştir.
İklim
- Yaz: Haziran – Ağustos
- Kış: Aralık – Şubat
- Ortalama sıcaklık
- Yazın: 15.8°C (başkentte 16.1°C),
- Kışın: -4.5°C (başkentte -3.8°C).
- En sıcak ay: Temmuz,
- En soğuk ay: Ocak
- Ortalama yağış miktarı
- Yazın: 195 mm,
- Kışın: 116 mm.
Doğa
Topraklarının yüzde 44’ünden fazlası ormanlarla kaplı olan Letonya, muazzam bir akarsu ağı ve binlerce göle sahiptir. İçinde birçok türde yabani yaşamı barındıran bu özelliğiyle Avrupa’nın en iyi korunmuş doğal cennetlerinden biridir. 27 bini aşkın türde bitki ve canlı insan eli değmemiş bu doğal çevrede yaşamını sürdürmektedir. Karaleylek ve küçük orman kartalı gibi birçok ender türün yuvası Letonya’nın el değmemiş ormanları, bataklıkları ve çayırlarıdır. Ayrıca susamuru, kunduz, vaşak ve kurt sayısı da hatırı sayılır yoğunlukta olan geyik, mus, tilki ve yaban domuzu kadar fazladır. Letonya’da kuş gözlemciliği, özellikle göç mevsimlerinde, gerek kıyı bölgelerde gerekse sulak arazilerde önemli bir yere sahiptir.
Nüfus
Letonlar, Letonya’nın yerli halkıdır ve Fin-Ural kökenli Livonyalılar tek yerli azınlıktır. Letonya’nın şimdiki etnik karışımı büyük ölçüde, etnik Letonyalıların yüzdesinde 1935’te %77’den 1989’da %52’lik bir düşüşe sebep olan savaş sonrası göçlerin bir sonucudur.
2013’daki nüfus: 2, 023, 825
Kent: 68% Kırsal:32%
Etnik Dağılım
- 59.5% Leton,
- 27% Rus,
- 3.45% Beyaz Rus,
- 2.42% Ukraynalı,
- 2.25% Leh,
- 1.3% Litvanyalı,
- 4.08 % diğer milletler.
Resmi Dil: Letonca
Hoşça kal – Uz redzēšanos
Evet – Jā
Hayır- Nē
Teşekkür ederim –Paldies
Lütfen – Lūdzu
Özür dilerim – Atvainojiet
Letonca Hint-Avrupa dil ailesinden olan bir Baltık dilidir. Dil yönünden tek akrabası Litvancadır ve dünyada yaşayan tüm Hint-Avrupa dilleri arasında en eski ve en az değişmiş dil sayılır. Letonca tahminen dünya üzerinde 1,5 milyon insanın ana dilidir. Letonya genelinde İngilizce ve Rusça yaygın olarak konuşulur, ayrıca Almanca, Fransızca ve İskandinav dilleri de sıklıkla kullanılmaktadır.
En Yaygın Yabancı Diller
İngilizce, Rusça ve Almanca.
Letonya dünya üzerinde geleneksel olarak kişi başına öğrenci olma oranı en yüksek ülkelerden biridir. Devlet, parasız ilk ve orta öğretimi garanti etmekte ve yüksek öğrenim için burslar sunmaktadır. AB ülkelerinden gelen yabancı öğrenciler, Letonya’nın daimi sakinleri ile aynı ücreti ödemektedir ve Leton eğitim kurumlarından alınan diplomalar uluslar arası düzeyde tanınır. Doktoralar sosyal bilimler, doğa bilimleri ve hukuk üzerine yapılabildiği gibi teknik ve insani bilimler de bu konulara dâhildir. Letonya aynı zamanda derslerin Beyaz Rusça, Estonca, İbranice, Litvanca, Lehçe, Latince, Rusça ve Ukraynaca verildiği devlet destekli etnik azınlık okullarına da sahiptir.
En Geniş Dini Gruplar
Lutherciler, Katolikler ve Rus Ortodoksları. 16. Yüzyıl dini devriminden beri Lutheran Kilisesi Letonya’da en yaygın konumundadır.
Hükümet
Letonya, demokratik parlamenter bir cumhuriyettir. Yasama gücü Saeima adındaki 100 milletvekiline sahip tek bir meclisin elindedir. Parlamenter seçimler her 4 yılda bir yapılır. Letonya’nın devlet başkanı Saeima tarafından 4 sene için seçilir. Başkan, yasaları imzalar, Başbakanı seçer ve vekillik işlevlerini yerine getirir.
Seçim Sistemi
Letonya %5’lik oy barajı ve parti listelerine dayalı nisbi temsil sistemine sahiptir. Letonya’da 18 yaşın üstündeki tüm vatandaşların genel oy kullanma hakkı vardır.
Üyelikler
Avrupa Birliği, NATO, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Baltık Denizi Devletleri Konseyi, vs.
Dış Politika
Letonya 2004 yılında Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya katılmış, hem küresel güvenliği ve refahı teşvik hem de kriz ve anlaşmazlıkları azaltma hususlarında aktif bir üyedir. Baltık Denizi bölgesindeki koşularıyla iş birliği yüksek önceliğe sahiptir ve bir hedefi de küresel stratejik bağlarını geliştirmektir.
Başkent Riga
Letonya’nın politik, ekonomik ve kültürel merkezi, Letonya nüfusunun üçte birinden fazlasının (644 bin) yaşadığı ve çalıştığı Riga’dır. Riga’nın zarif Old Town ve farklı Art Nouveau mimarisi, modern hareketli iş hayatı ve kültürel yaşama ilham veren bir düzen işlevi görür. 1201’de kurulan, Hansa Birliği mensubu olan bu şehir Avrupa’nın en eski ortaçağ şehirlerinden biri olup UNESCO tarafından dünyanın en önemli kültürel ve doğal alanları listesine alınmıştır. Aynı zamanda Rīga’nın Old Town silueti bir Avrupa Mirası Niteliği taşıyan bir alandır. Baltık Denizi bölgesinin parıldayan mücevherlerinden biri olarak, Rīga bir NATO zirvesine, dünya klasmanında spor turnuvalarına, Eurovision Şarkı Yarışması’na ve diğer birçok büyük çapta uluslararası etkinliğe ev sahipliği yapmıştır. Rīga Uluslararası Havalimanı, Avrupa’nın en hızlı gelişen ulaşım merkezlerinden biridir. Rīga Avrupa’nın en büyük ikinci pazarına sahiptir!
En Büyük Şehir Ve Kasabalar
- Rīga – 643.615
- Daugavpils – 89.184
- Liepāja – 73.469
- Jelgava – 57.773
- Jūrmala – 50.481
- Ventspils – 37.336
- Rēzekne – 30.756
Letonya’daki 77 şehir ve kasabadan 23 tanesi 10.000’in üzerinde bir nüfus sahiptir.
Limanlar
Letonya’nın Rīga, Ventspils ve Liepāja’daki üç büyük limanı geniş çapta küresel nakliyat ihtiyacını karşılar. Ventspils Baltık Denizi bölgesindeki en yoğun limanlardan biridir ve kargo devir hızı açısından Avrupa’nın lider limanlarındandır.
Kimyasal ve eczacılık endüstrisi, elektronik, elektriğe ilişkin imalat ve mühendislik, ormancılık ve ağaç işçiliği, taşıma ve lojistik, enformasyon ve iletişim teknolojileri.
Finans Sektörü
Letonya Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankaları Sistemi iştirakçilerinden biridir. AB’ye katılımdan beri Letonya’da 20’den fazla ticari banka faaliyet göstermekte ve her türlü bankacılık hizmetini sunmaktadır. Birçok banka ülke çapında geniş ATM ağı kurmuş olup uluslararası internet ve mobil bankacılık hizmeti sunmaktadır.
Ticaret
AB üyesi ülkeler (2012’da %72) onları takip eden CIS ülkelerinden (2012’da %14) önce Letonya’nın ana ticari partnerleridir. Letonya’nın temel ihracat ürünleri; ahşap ve metal ürünleri, makineler, elektrikli ekipmanlar ve kimyasal ürünlerdir.
Para Birimi
İsim: Euro
Kodu: EUR
Simge: €
Letonya, 2014’te Avro Bölgesine katılmıştır.
Leton Yemekleri
Letonya’nın en meşhur geleneksel yemekleri arasında sebze yemekleri ve hamur işleri önemli bir yer tutar; pastırmalı boz bezelye ve pastırmalı hamur işleri bunlara örnek olarak gösterilebilir. Letonya ayrıca peynir ve ekmeğin de ülkesidir. Tamamen geleneksel tariflerle hazırlanan çavdar ekmeği ve karaman kimyonu peynirinin mutlaka tadına bakmalısınız. Leton çavdar ekmeği nüfusun büyük kısmı için başlıca üründür ve Letonya’nın en bilinen “hediyelik” ürünüdür.
Jāņi – En Önemli Geleneksel Festival
Letonya’da yaz gündönümünün kutlanması en eski ve en sevilen geleneksel bayramdır. Neredeyse üç gün süren bu ‘uzun yaz ortası festivali’ (diğer bir adıyla Beyaz Geceler) Haziranın ayının 24’ünde Letonlarca ‘Jāņi’ olarak bilinen günde sonlanır. Kırlarda ve köylerde yakılan ateşlerin başında özel yemeklerin; içeceklerin, şarkıların, dansların ve ritüellerin gece yarısı güneşinin batışı ve doğuşu eşliğinde kutlanan bu bayram, çoğu insan için aile ve arkadaşlarıyla bir araya gelmek ve şehirden ayrılmak için güzel bir nedendir.
riga rehberi